Een Digitaal Productpaspoort; Wat is het en hoe kan het Duurzaamheid Stimuleren?

12 apr, 2023

Met de introductie van de Actieplan circulaire economie in 2020erkende de Europese Commissie de noodzaak om de gehele levenscyclus van producten in beschouwing te nemen, van productie tot verwijdering aan het einde van de levenscyclus, en om alle processen met betrekking tot materiaalinkoop, productie en beheer van de toeleveringsketen aan te pakken. Een belangrijke hindernis bij het realiseren van een digitaal EU productpaspoort is echter de beperkte beschikbaarheid van informatie over de samenstelling, productiemethoden en levenscyclus van producten.

Deze post onderzoekt het concept van digitale productpaspoorten en hoe het kan worden gebruikt in de context van plastic producten en verpakkingen in relatie tot een circulaire economie.

Wat is een digitaal productpaspoort?

Productpaspoort voor kunststofinterpreatie - ai gegenereerde afbeelding

In de kern is een digitaal productpaspoort dpp een "productspecifieke gegevensset" die de openbaarmakingsvereisten van producten structureert. Het kan informatie geven over de herkomst, materiaalsamenstelling, reparatie- en demontagemogelijkheden van een product en over hoe de verschillende onderdelen kunnen worden gerecycled.

Het doel van een productpaspoort is om de transparantie en controleerbaarheid in de toeleveringsketen te vergroten, zodat consumenten, regelgevers en andere belanghebbenden gemakkelijker geïnformeerde beslissingen kunnen nemen over de producten die ze gebruiken en kopen. De wijdverspreide toepassing van productpaspoorten kan een verschuiving teweegbrengen in bedrijfsmodellen.

Wat staat er dan?

In de praktijk kan een productpaspoort een scala aan informatie bevatten over een product en de hele waardeketen, waaronder:

1. Grondstoffen en productieprocessen

Waar de materialen voor het product vandaan komen, hoe ze worden gewonnen of gefabriceerd en wat voor soort energie en water wordt gebruikt in het productieproces.

2. Productprestaties

Hoe lang het product naar verwachting meegaat, waarvoor het is ontworpen en hoe het veilig en effectief kan worden gebruikt.

3. Milieu-impact

De hoeveelheid broeikasgassen, water en andere hulpbronnen die worden gebruikt om het product te produceren, evenals de potentiële ecologische voetafdruk van het product gedurende zijn levenscyclus, zoals emissies tijdens transport en verwijdering.

4. Sociale invloed

Informatie over de arbeidsomstandigheden van mensen die betrokken zijn bij de productie van het product en over mogelijke gevolgen voor de mensenrechten in verband met de productie of het gebruik ervan.

Wat zijn de voordelen?

Vanuit het oogpunt van de circulaire economie zijn er verschillende potentiële voordelen aan het implementeren van productpaspoorten voor kunststof producten en verpakkingen. Deze omvatten:

1. Duurzaamheidsprestaties verbeteren

Door meer informatie te verstrekken over de milieu- en sociale gevolgen van producten, kunnen productpaspoorten bijdragen aan meer transparantie en verantwoordelijkheid in de toeleveringsketens. Het productpaspoort kan dienen als de ruggengraat van groene claims en circulaire bedrijfsmodellen ondersteunen.

2. Verbeterde besluitvorming voor een duurzame economie

Digitale productpaspoorten kunnen belanghebbenden en consumenten helpen beter geïnformeerde beslissingen te nemen over de producten die ze kopen en gebruiken, ze zullen een beter inzicht hebben in de ingebedde milieu-impact van het product of de inhoud van gerecyclede materialen.

3. Stimulansen voor duurzame productie

Door de ecologische voetafdruk (bv. energieverbruik, energie-efficiëntie, efficiënt gebruik van hulpbronnen, levenscycli van producten en CO2-voetafdruk) en de sociale impact zichtbaarder te maken, zou een digitaal paspoort bedrijven kunnen stimuleren om duurzamere productiepraktijken toe te passen en milieuvriendelijkere producten te ontwerpen.

4. Gemakkelijker repareren en opknappen

Digitale productpaspoorten kunnen het gemakkelijker maken om producten te repareren en op te knappen, waardoor nieuwe bedrijfsmodellen, zoals op reparatie gebaseerde bedrijfsmodellen, worden gestimuleerd en duurzaamheid wordt bevorderd. Door gedetailleerde informatie over onderdelen te verstrekken, kunnen productpaspoorten bedrijven aanmoedigen om over te stappen op reparatie en renovatie, waardoor nieuwe inkomstenstromen ontstaan.

5. Beter afvalbeheer

Productpaspoorten kunnen helpen om het afvalbeheer te verbeteren door informatie te geven over hoe producten moeten worden weggegooid en gerecycled.

    Overzicht materiaalmonsters gemaakt door Better Future Factory

    Uitdagingen

    Er zijn ook verschillende uitdagingen en beperkingen bij de implementatie van productpaspoorten.

    Gegevensverzameling

    Voor het maken van een uitgebreid productpaspoort zijn veel gegevens nodig, die misschien niet altijd beschikbaar of nauwkeurig zijn en voor verschillende waardeketens verschillende uitdagingen vormen om gegevens te verzamelen. Hele waardeketens, dus alle actoren, moeten mogelijk investeren in betere gegevensopslag- en volgsystemen om de benodigde informatie te kunnen leveren. Vooral wanneer producten complexer zijn en uit veel onderdelen bestaan, zoals consumentenelektronica of accu's voor elektrische voertuigen.

    Steeds meer bedrijven zien het paspoort als een zakelijke kans en hebben een bedrijfsmodel dat draait om productpaspoorten voor de EU-markt. Om nuttig te zijn, moeten productpaspoorten gestandaardiseerd en vergelijkbaar zijn tussen producten en industrieën, harmonisatie is de sleutel, net als bij persoonlijke paspoorten. Digitale oplossingen lijken het meest veelbelovend, maar gegevensbeveiliging speelt ook een belangrijke rol in deze paspoorten (bijvoorbeeld om naleving te garanderen). 

    Intellectueel eigendom

    Om de veiligheid en duurzaamheid van kunststof producten en verpakkingen te garanderen, is het essentieel om informatie over kunststof additieven op te nemen in het productpaspoort. Kunststofleveranciers kunnen echter aarzelen om specifieke informatie over hun producten vrij te geven omdat ze hun intellectuele eigendom willen beschermen en hun concurrentievoordeel willen behouden. 

    Samenwerking

    Daarnaast is er behoefte aan meer samenwerking tussen leveranciers, fabrikanten en overheden om te komen tot een gezamenlijk begrip van het belang van het bekendmaken van informatie over plastic additieven. Deze samenwerking zal helpen vertrouwen op te bouwen en ervoor te zorgen dat iedereen die betrokken is bij de productie en het gebruik van plastic producten en verpakkingen werkt aan het gemeenschappelijke doel om de plasticvervuiling te verminderen.

    Samengevat

    Hoewel de invoering van digitale paspoorten voor plastic producten en verpakkingen de nodige uitdagingen met zich meebrengt, is het een cruciale stap in de richting van het terugdringen van plasticvervuiling, het bevorderen van duurzaamheid en het beter kunnen volgen van de milieu-impact gedurende de levenscyclus van het product.

    Voor de klimaatneutrale doelen van de Europese Unie en het actieplan voor de circulaire economie is de toegenomen aandacht voor productpaspoorten essentieel. De volgende stap is een betere samenwerking tussen alle betrokken partijen, duidelijke richtlijnen en voorschriften, en met behulp van een oplossing voor een digitaal productpaspoort kunnen we een gestandaardiseerd systeem creëren dat nauwkeurig, betrouwbaar en effectief is.

    Voorlopig gebruiken we bij Better Future Factory een vereenvoudigd fysiek productpaspoort zoals te zien is in de rechter afbeelding. 

    Overzicht van materiaaloorsprong voor een trofee gemaakt van oude tennisracketonderdelen

    nl_NL