Hoe een Andere Belasting Aanpak Duurzaam Ontwerpen kan Bevorderen
Nu we over de toekomst nadenken, wordt de uitdaging van het smeden van een duurzame wereld steeds duidelijker. Om deze uitdaging aan te gaan zijn innovatieve strategieën nodig die een belangrijke drijfveer kunnen zijn voor economische hervormingen. Om deze visie van transformatie te bereiken zou het afstemmen op principes als duurzaam ontwerp en circulaire economie de eerste stap zijn, waarmee de weg wordt vrijgemaakt om onze impact op het milieu te verminderen en een duurzamere toekomst mogelijk te maken. Een concept dat momenteel aan kracht wint als eerste stap in deze richting is de verschuiving van belastingheffing van arbeid naar hulpbronnen. Deze verschuiving in belastingheffing zou een aanzienlijke invloed kunnen hebben op wat wij zien als de juiste benadering van duurzaam ontwerpen, door het voor bedrijven economisch aantrekkelijker te maken om gerecyclede materialen te gebruiken en de totale hoeveelheid materialen zoveel mogelijk te beperken. Maar wat is het precieze verband tussen deze belastingverschuiving en duurzaam ontwerpen? Dit artikel wil deze relatie onderzoeken en ingaan op de mogelijke voordelen voor onze economie en het milieu.
Milieuvriendelijke aspecten
Wij zien duurzaam ontwerpen als een allesomvattende benadering die nauw aansluit bij de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) van de Verenigde Naties. Het gaat verder dan alleen het verminderen van de impact op het milieu en richt zich op de gehele levenscyclus van een product. Door efficiënt gebruik te maken van energie en hulpbronnen en te streven naar geen afval en minimale vervuiling, belichaamt duurzaam ontwerp de principes van verantwoorde consumptie en productie, en een product dat deze benadering volgt ondersteunt direct doel 12 van de SDG's.
In tegenstelling tot groen ontwerp, dat zich voornamelijk richt op afzonderlijke milieuvriendelijke aspecten, houden we bij duurzaam ontwerp rekening met het bredere plaatje. Het erkent de complexe interconnectie van ecologische, sociale en economische factoren en streeft naar een circulair ontwerp dat resoneert met de holistische benadering van de SDG's. Door te streven naar veerkrachtige en aanpasbare oplossingen, draagt duurzaam ontwerp bij aan andere belangrijke doelen, zoals klimaatactie, doel 13, en bijvoorbeeld fatsoenlijk werk en economische groei, doel 8, zodat we belangrijke stappen zetten in de richting van een duurzamere toekomst.
Het resultaat is dat deze benadering niet alleen de schade beperkt, maar ook een positieve invloed heeft op de planeet, het delicate evenwicht van ons ecosysteem respecteert en de duurzaamheid ervan voor toekomstige generaties garandeert. Door duurzaam ontwerpen te omarmen, zetten we een belangrijke stap in de richting van het wereldwijde streven naar een duurzame toekomst, zoals uiteengezet door de Verenigde Naties.
De 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Bron: Verenigde Naties.
Hoe raken ontwerpen en belastingen elkaar in het huidige scenario?
Ondanks de duidelijke voordelen van duurzaam ontwerpen, stimuleert de bestaande belastingstructuur dit onvoldoende:
- Belasting op arbeid en middelen: De huidige belastingen op arbeid bevorderen indirect het overmatig gebruik van materialen en het energieverbruik, wat een negatieve impact heeft op het milieu en de planeet. Als gevolg hiervan kiezen bedrijven vaak voor processen waarbij meer grondstoffen worden gebruikt om de arbeidskosten te verlagen, wat ook werkloosheid kan veroorzaken.
- Belastingen op grondstoffen: Over het algemeen worden niet-hernieuwbare hulpbronnen onbelast gebruikt, wat gevolgen heeft voor het milieu, zoals werkloosheid, overconsumptie en vervuiling.
- Een nieuwe fiscale aanpak: Een verschuiving van belasting op arbeid naar doelgerichte milieubelastingen kan de werkgelegenheid stimuleren en gedrag veranderen ten gunste van duurzamere consumptie en productie.
"Een verschuiving van belasting op arbeid naar milieubelastingen die geschikt zijn voor het beoogde doel, met de nodige aandacht voor mogelijke verdelingseffecten, heeft het potentieel om de werkgelegenheid te stimuleren en gedrag te veranderen ten gunste van duurzamere consumptie en productie."
Uit: Europese Commissie (2021), Jaarverslag over belastingen 2021.
"Het belastingstelsel is een krachtig instrument om economische activiteit vorm te geven en systeemproblemen te bestrijden, en biedt een gunstig klimaat voor een circulaire economie"
Van: Ellen MacArthur Foundation (2021), Vormgeven van stimulansen voor een circulaire, koolstofarme economie.
Het transformatiepotentieel van verschuivende belastingheffing
Om deze visie van de circulaire economie, die aansluit bij de principes van circulair ontwerpen en energie-efficiënte producten, te realiseren, is een aanzienlijke verschuiving in onze belastingaanpak onvermijdelijk. Dit houdt in dat we een strategie moeten ontwikkelen om belastingen op arbeid te verlagen en belastingen op het verbruik van hulpbronnen en energie te verhogen. Dus in plaats van het aanmoedigen van hulpbronintensieve processen, kan deze beleidsverandering voor bedrijven de aanleiding zijn om duurzaam ontwerp voor hun producten te omarmen. Bedrijven worden aangemoedigd om de levenscyclus van een product te heroverwegen door middel van een levenscyclusanalyse, van ontwerp tot verwijdering. Deze innovatieve verandering in fiscaal beleid heeft het potentieel om een diepgaande transformatie in de ontwerpindustrie te katalyseren. Taxshift-rapport van het Ex'tax-project¹.
Ex'taxs mission statement. Bron: Ex'tax.
¹ De Ex'tax Project Foundation is een onafhankelijke denktank die streeft naar een update van onze belastingstelsels om wereldwijde uitdagingen aan te pakken, zoals de verstoring van het klimaat, risico's voor de grondstoffenvoorziening en werkloosheid.
1. Duurzaamheid
Hogere belastingen op hulpbronnen zouden het ontwerp en de productie stimuleren van energie-efficiënte producten die het energieverbruik verminderen, evenals producten die minder materialen gebruiken. Deze verschuiving zou ons in de richting duwen van een circulaire economie waarin er geen afval is en materialen in veel grotere mate worden hergebruikt en gerecycled, waardoor de druk op natuurlijke hulpbronnen aanzienlijk afneemt.
2. Reparatie en hoogwaardige recycling aanmoedigen
Lagere arbeidskosten zouden het economisch haalbaar maken om bedrijven op te zetten die zich richten op productrentmeesterschap, waarbij producten worden gedemonteerd voor reparatie of hoogwaardige recycling. Dit zou een verschuiving naar een meer circulaire ontwerpbenadering kunnen stimuleren, waarbij producten niet alleen worden weggegooid maar in plaats daarvan worden opgeknapt, gerepareerd of gerecycled, wat de principes van een duurzame en circulaire economie verder ondersteunt.
3. Het bevorderen van banengroei
Lagere belastingen op arbeid kunnen de werkgelegenheid stimuleren door menselijke hulpbronnen betaalbaarder te maken voor bedrijven. Dit kan leiden tot meer sociale rechtvaardigheid en een evenwichtigere verdeling van de rijkdom, wat een duurzame toekomst bevordert.
Anticiperen op uitdagingen en omgaan met kritiek
Het Europees Milieuagentschap bespreekt de rol van belastingen bij het ondersteunen van duurzaamheidstransities in een van hun briefingswaaruit blijkt dat de verschuiving van belasting op arbeid naar belasting op hulpbronnen een radicaal idee is dat soms onverwachte resultaten oplevert en daarom niet zonder uitdagingen is:
- Wereldwijde implementatie: Het opzetten van een wereldwijd belastingsysteem dat deze nieuwe belastingen nauwkeurig kan controleren en beheren, zou logistiek en administratief een hele uitdaging kunnen zijn.
- Ongelijke impact: Bepaalde industrieën of regio's die sterk afhankelijk zijn van de winning van grondstoffen kunnen een onevenredig groot effect ondervinden, wat kan leiden tot potentiële economische verschillen.
Met andere woorden
Ondanks de uitdagingen is de verschuiving in belastingheffing essentieel om duurzame producten en ontwerpen vooruit te helpen. Deze strategie is fundamenteel voor een robuuste circulaire economie die het milieu respecteert, sociale gelijkheid bevordert en economische groei ondersteunt. Door rekening te houden met de ecologische voetafdruk van producten en de principes van circulair ontwerpen toe te passen, kunnen we onze economie omvormen tot een model dat is afgestemd op duurzaamheid. De weg is misschien steil, maar de visie van een duurzamere toekomst voor onze planeet maakt de reis de moeite waard. Door ons in te zetten voor duurzaamheid en te erkennen dat de duurzaamheid van het ontwerpproces en de levenscyclus ervan een eigen waarde heeft, komen we dichter bij een toekomst waarin er geen afval is, waarin bij elk aspect van het ontwerp rekening wordt gehouden met milieu- en sociale factoren en waarin elke stap die we zetten een stap is op weg naar een betere wereld.
