De Nationale Norm voor Circulaire Kunststoffen Uitgelegd: Deel 1
Het klokje tikt en de druk om klimaatdoelstellingen te halen neemt toe. Volgens het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) moet de CO2-uitstoot maar liefst 7 keer sneller dalen om de ambitieuze doelen van het Parijse klimaatakkoord te bereiken. Met de huidige voortgang liggen we achter op schema, en dat baart zorgen.
In reactie op deze groeiende bezorgdheid en de noodzaak om onze inspanningen te intensiveren, zette de Nederlandse overheid in april 2023 een reeks innovatieve maatregelen in gang. Een opvallende maatregel die hieruit voortkwam, is de Nationale Circulaire Plastics Norm.
“Nederland heeft jarenlang achter de klimaatdoelen aan gehobbeld. Nu is het tijd om de grote sprong te maken.”
- Minister Rob Jetten
Hoe Werkt de Norm?
Vanaf 2027 geldt er een verplichting voor het gebruik van plastic recyclaat en/of biobased plastic voor kunststoffen die in Nederland worden vervaardigd en op de Nederlandse markt worden gebracht. Deze verplichting begint met een percentage van 15% (onder voorbehoud) en zal geleidelijk stijgen naar 25%-30% in 2030. Om deze verplichting te handhaven en te monitoren, wordt er een administratief handelssysteem geïntroduceerd, vergelijkbaar met het systeem dat wordt gebruikt voor biobrandstoffen. Dit systeem zal de registratie van Hernieuwbare Polymeer Eenheden mogelijk maken, dit wordt later in het artikel toegelicht. Daarnaast worden kunststofverwerkers, ook wel bekend als convertors, verplicht om zich te registreren. Deze verplichting zal van toepassing zijn op ongeveer 1000 bedrijven, momenteel zonder specifieke drempelwaarden. Dit is een ambitieuze stap die de vastberadenheid van Nederland toont om een circulaire kunststofindustrie te bevorderen, maar het brengt ook de nodige uitdagingen met zich mee.
Bij Wie Komt de Verantwoordelijkheid te Liggen?
Een cruciale beslissing bij de implementatie van de Nationale Circulaire Plastics Norm is de vraag bij welke schakel in de kunststofproductieketen de verantwoordelijkheid komt te liggen. Zijn dat de polymeerproducenten, convertors - spuitgieters, extrusiebedrijven etc. - of de verkopers van de eindproducten? Uit bronnen van het CE Delft en NRK lijkt de focus te liggen op de converters, de bedrijven die polymeren omvormen tot plastic producten, in de afbeelding aangegeven met een paars kader en nummer 4B.
Klik op de afbeelding om te vergroten - Kunststofproductieketen - Bron: CE Delft.
Converters als De Aangewezen Schakel
Spuitgieten. Bron: Better Future Factory.
Converters verwerven hun polymeren via verschillende kanalen, waaronder distributeurs en compounders. De grotere converters hebben de mogelijkheid om hun grondstoffen rechtstreeks aan te schaffen bij polymeerproducenten, zowel binnenlands als buitenlands. De aanpak van het toewijzen van verantwoordelijkheid aan converters zorgt voor een gelijk speelveld tussen de import van polymeren en de binnenlandse productie.
De verantwoordelijkheid bij converters leggen heeft enkele nadelen. Allereerst betreft het een aanzienlijk aantal bedrijven, namelijk tussen de 900 en 1.300, wat het uitdagend maakt (maar niet onmogelijk) om al deze relevante bedrijven te identificeren en te onderwerpen aan de norm.
Daarnaast kunnen er concurrentienadelen ontstaan voor in Nederland gevestigde converters ten opzichte van buitenlandse concurrenten die niet aan dezelfde norm hoeven te voldoen. Dit kan de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven op de internationale markt beïnvloeden.
Bovendien brengt het opleggen van deze verantwoordelijkheid extra administratieve lasten met zich mee, vooral voor kleinere bedrijven met beperkte middelen en personeel. Een mogelijke oplossing hiervoor kan zijn om een minimumhoeveelheid in te stellen waarboven de norm van toepassing is, waardoor kleinere bedrijven worden ontzien.
Handelsregister voor Hernieuwbare Polymeereenheden
Verwerkers kunnen niet altijd recyclaat gebruiken omdat hun productieprocessen meestal zijn afgestemd op specifieke grondstoffen. Niet elk type recyclaat is geschikt voor elk productieproces, vooral niet als er strenge eisen gelden, zoals bij voedselverpakkingen. Daarom is het nodig om een handelsregister op te zetten. Met dit register kunnen certificaten voor hernieuwbare polymeren worden verhandeld, zodat bedrijven de juiste recyclaat- en biobased grondstoffen kunnen kopen die passen bij hun productieprocessen en specificaties. Dit draagt bij aan de implementatie van de Nationale Circulaire Kunststoffen Standaard.
Om dit te implementeren trekt CE Delft een slimme vergelijking met het NEa Energieregister Transport, dat fungeert als handelsregister voor hernieuwbare brandstoffen (HBE's), voor kunststoffen zouden dit Hernieuwbare Polymeer Eenheden (HPE's) kunnen worden. Deze staan voor het aandeel gerecycled plastic, biobased plastic of een combinatie daarvan.
Bedrijven kunnen hun leveringen hernieuwbare energie registreren in het Register Energie voor Vervoer als zogenoemde Hernieuwbare Brandstofeenheden (HBE’s). Bron: Nederlandse Emissieautoriteit.
Casusvoorbeeld: HPE's in Actie
Kunsstofbehuizing. Bron: CC Nederland.
Dit is een voorbeeld afgeleid van het rapport van CE Delft.
Bedrijf A, gespecialiseerd in kunststoframen en -kozijnen, besluit mechanisch gerecycled pvc te gebruiken als vervanging voor fossiel pvc. Ze kopen 1.000 kg pvc en streven naar 20% recyclaat in hun raamkozijnen. Na registratie ontvangen ze 200 HPE's, maar hebben ze nog 100 HPE's nodig om aan hun verplichting van 30% recyclaat in 2030 te voldoen.
Bedrijf B, dat elektrische apparatuurbehuizingen produceert, omarmt eveneens duurzaamheid. Ze gebruiken 40% recyclaat in hun polystyreenmaterialen en kopen 1.000 kg polymeren, waarvan 400 kg recyclaat is. Ze registreren 400 HPE's en hebben een overschot van 100 HPE's. Deze overschot verkopen ze aan Bedrijf A.
Samen gebruiken Bedrijf A en B gemiddeld 30% recyclaat, waarbij 20% wordt toegepast in raamkozijnen en 40% in elektrische behuizingen. Dit voorbeeld illustreert hoe HPE's bedrijven aanmoedigen om duurzaamheid te omarmen en samen te werken om hun doelen te bereiken in een groenere kunststofindustrie.
Stay Tuned
In onze volgende blogpost gaan we dieper in op de Nationale Circulaire Plastics Norm. We zullen de maatregel vanuit verschillende hoeken belichten, zoals welke effecten deze heeft op het klimaat, maar ook of het economisch verstandig is. Wat voor effect heeft het op concurrentiepositie van Nederlandse converters ten aanzien van Europa?
Deze blogpost is samengesteld op basis van informatie uit de rapporten Nationaal doel plasticnormering en Verplicht aandeel recyclaat of biobased in plastic In de Europese Unie van CE Delft en informatie van NRK over de Norm.
